Ga naar inhoud

📄 Het cat Commando in Linux

In deze handleiding leer je hoe je cat gebruikt op een Linux-systeem.

Het commando cat (afkorting van concatenate) wordt gebruikt om bestanden te bekijken, samen te voegen of door te sturen naar andere commando’s of bestanden.
Het is één van de meest gebruikte commando’s in de Linux-terminal en vormt de basis voor het lezen en manipuleren van tekstbestanden.

Achtergrondinformatie

Het commando cat is standaard aanwezig op vrijwel alle Unix/Linux-systemen.

  • Het toont de inhoud van bestanden rechtstreeks in de terminal.
  • Het kan meerdere bestanden samenvoegen of naar een ander bestand omleiden.
  • Met opties zoals -n (regelnummers) of -s (lege regels samenvouwen) kun je de uitvoer overzichtelijker maken.
  • In de praktijk wordt cat vaak gebruikt in combinatie met pipes (|) om gegevens naar andere commando’s door te sturen.

Controleren of cat aanwezig is

Het cat-commando wordt gebruikt om de inhoud van bestanden te bekijken, te combineren of naar standaarduitvoer te sturen.
Het is een van de meest gebruikte commando’s in Linux en staat bijna altijd standaard op je systeem geïnstalleerd.

cat maakt deel uit van het pakket GNU coreutils, samen met commando’s zoals cp, mv, ls, en stat.

Wil je controleren of cat aanwezig is, dan kun je de versie opvragen:

cat --version
Voorbeeldoutput 
cat (GNU coreutils) 9.1
Copyright (C) 2022 Free Software Foundation, Inc.
License GPLv3+: GNU GPL version 3 or later <https://gnu.org/licenses/gpl.html>.
This is free software: you are free to change and redistribute it.

⚙️ Installeren van cat

Het commando cat maakt deel uit van het pakket GNU coreutils.
Daarom is het op vrijwel alle Linux-distributies standaard geïnstalleerd, inclusief Debian en Ubuntu.
Alleen in uitzonderlijke gevallen, zoals minimale systemen of custom builds, moet je het handmatig installeren.

Installatie op Debian/Ubuntu: 

sudo apt update
sudo apt install coreutils

Voorbeeldoutput 
cat (GNU coreutils) 8.30
Copyright (C) 2018 Free Software Foundation, Inc.
License GPLv3+: GNU GPL version 3 or later <https://gnu.org/licenses/gpl.html>.
This is free software: you are free to change and redistribute it.
There is NO WARRANTY, to the extent permitted by law.

Hieronder vind je enkele veelgebruikte combinaties van het cat-commando:

  • cat bestand.txt → Toon de inhoud van een bestand
Voorbeeld gebruik van cat bestand.txt

Commando: 

cat bestand.txt
Voorbeeldoutput: 
Dit is de inhoud van bestand.txt

  • cat bestand1.txt bestand2.txt → Combineer meerdere bestanden en toon de inhoud

  • cat bestand.txt > nieuwbestand.txt → Schrijf inhoud naar een nieuw bestand

  • cat bestand1.txt >> bestand2.txt → Voeg inhoud toe aan een ander bestand

  • cat -n bestand.txt → Toon inhoud met genummerde regels

  • cat -b bestand.txt → Nummer alleen niet-lege regels

  • cat -s bestand.txt → Verwijder dubbele lege regels

  • cat -E bestand.txt → Laat een $ zien aan het einde van elke regel

  • cat -T bestand.txt → Toon tabs als ^I

Het cat-commando heeft zelf geen configuratie.
Je kunt echter aliassen maken voor veelgebruikte opties.

1. Alias per gebruiker

Voeg dit toe aan ~/.bashrc: 

alias catn='cat -n'
alias cats='cat -s'

2. System-wide instellen

Plaats dezelfde aliassen in /etc/bash.bashrc of /etc/profile.

Logging van het cat-commando

Het cat-commando schrijft zelf geen logbestanden weg.
Wil je gebruik van cat monitoren, dan kan dat met auditd.

Voorbeeld auditd regel

sudo auditctl -w /usr/bin/cat -p x -k cat_monitor
  • -w /usr/bin/cat → bewaak het bestand cat
  • -p x → log bij uitvoeren
  • -k cat_monitor → tag voor herkenning

Logs bekijken: 

ausearch -k cat_monitor

Of rechtstreeks in: 

less /var/log/audit/audit.log

Coreutils en het cat-commando

Het cat-commando maakt deel uit van coreutils.
Je kunt cat dus niet apart updaten, alleen het hele pakket. 

sudo apt update
sudo apt install --only-upgrade coreutils

Verwijderen van cat

Het cat-commando is een fundamenteel hulpmiddel in Linux.
Het verwijderen kan scripts en workflows breken.

Voorbeeld alias om cat te blokkeren: 

alias cat='echo "cat is uitgeschakeld"'

Permissies aanpassen: 

sudo chmod 700 /usr/bin/cat
(Alleen root kan het uitvoeren)

📖 Handleiding

De ingebouwde handleiding van Linux-commando’s is altijd beschikbaar via man.
Voor cat:

man cat
Voorbeeld 
CAT(1)                      User Commands                     CAT(1)

NAME
       cat - concatenate files and print on the standard output

SYNOPSIS
       cat [OPTION]... [FILE]...

DESCRIPTION
       Concatenate FILE(s) to standard output.