Ga naar inhoud

📊 Hoofdstuk 3: Disk Monitoring

In dit hoofdstuk leer je alles over het monitoren van schijfgebruik en I/O op Linux-systemen.
We behandelen de belangrijkste tools, laten voorbeeldoutput zien, leggen uit hoe je de resultaten interpreteert en geven de sterke en zwakke punten van elke tool.
Daarnaast krijg je installatiestappen, versie-controle, update en verwijdercommando’s.

🔹 df

df toont informatie over de beschikbare en gebruikte schijfruimte per bestandssysteem.

📥 Installatie / Update / Verwijderen

# Standaard aanwezig (onderdeel van coreutils)
sudo apt install coreutils

# Updaten
sudo apt update && sudo apt upgrade coreutils

# Verwijderen
sudo apt remove coreutils

# Controleer of geïnstalleerd
which df
df --version

▶️ Gebruik

df -h

📊 Voorbeeldoutput

Filesystem      Size  Used Avail Use% Mounted on
/dev/sda1       100G   60G   35G  64% /
tmpfs           7.8G  2.0M  7.8G   1% /dev/shm

Uitleg

  • Size: totale grootte van het bestandssysteem.
  • Used / Avail: gebruikte en beschikbare ruimte.
  • Use%: percentage gebruikte ruimte.

Sterke punten

  • Eenvoudig en altijd aanwezig.
  • Overzicht per mount point.

Zwakke punten

  • Geen detail per bestand of directory.
  • Alleen statische momentopname.

🔹 du

du laat zien hoeveel schijfruimte bestanden en directories gebruiken.

📥 Installatie / Update / Verwijderen

# Standaard aanwezig (onderdeel van coreutils)
sudo apt install coreutils

# Updaten
sudo apt update && sudo apt upgrade coreutils

# Verwijderen
sudo apt remove coreutils

# Controleer of geïnstalleerd
which du
du --version

▶️ Gebruik

du -sh /var/log/*

📊 Voorbeeldoutput

4.0K    /var/log/wtmp
1.2M    /var/log/syslog
500M    /var/log/journal

Uitleg

  • -s: samenvatting.
  • -h: human readable (KB/MB/GB).

Sterke punten

  • Geschikt om grote bestanden/directories te vinden.
  • Combineerbaar met sort voor analyse.

Zwakke punten

  • Kan traag zijn bij veel bestanden.
  • Geen real-time monitoring.

🔹 iotop

iotop toont real-time I/O gebruik per proces, vergelijkbaar met top.

📥 Installatie / Update / Verwijderen

sudo apt install iotop
sudo apt update && sudo apt upgrade iotop
sudo apt remove iotop
which iotop
iotop --version

▶️ Gebruik

sudo iotop

📊 Voorbeeldoutput

Total DISK READ: 2.00 M/s | Total DISK WRITE: 3.50 M/s
PID  PRIO  USER     DISK READ  DISK WRITE  SWAPIN     IO>    COMMAND
1234 be/4  root        1.00 M/s    2.50 M/s  0.00 %  20.00 %  rsync
5678 be/4  user        0.50 M/s    1.00 M/s  0.00 %   5.00 %  firefox

Uitleg

  • DISK READ/WRITE: I/O per proces.
  • IO%: aandeel van totale I/O.

Sterke punten

  • Real-time monitoring.
  • Gedetailleerd per proces.

Zwakke punten

  • Vereist rootrechten.
  • Niet altijd standaard geïnstalleerd.

🔹 iostat (onderdeel van sysstat)

iostat geeft CPU-statistieken en I/O-statistieken voor apparaten en partities.

📥 Installatie / Update / Verwijderen

sudo apt install sysstat
sudo apt update && sudo apt upgrade sysstat
sudo apt remove sysstat
which iostat
iostat -V

▶️ Gebruik

iostat -xz 1 3

(toont extended statistieken, elke seconde, 3 keer herhalen)

📊 Voorbeeldoutput

avg-cpu:  %user   %nice %system %iowait  %steal   %idle
           12.0    0.0    3.0    1.5     0.0    83.5

Device            r/s     w/s     rkB/s   wkB/s  avgrq-sz avgqu-sz await  svctm  %util
sda              10.0    25.0    512.0  2048.0    120.0     0.50   15.2   1.0   35.0

Uitleg

  • %iowait: CPU tijd wachtend op I/O.
  • r/s, w/s: reads en writes per seconde.
  • %util: percentage tijd dat device bezig is.

Sterke punten

  • Uitgebreide statistieken.
  • Geschikt voor performance-analyse.

Zwakke punten

  • Minder intuïtief.
  • Alleen nuttig met kennis van I/O statistieken.