Ga naar inhoud

📄 Het head Commando in Linux

In deze handleiding leer je hoe je head gebruikt op een Linux-systeem.

Het commando head wordt gebruikt om de eerste regels van een bestand of output te bekijken.
Het is handig om snel een overzicht te krijgen van de inhoud van bestanden, zonder het hele bestand te hoeven openen.

Achtergrondinformatie

Het commando head is standaard aanwezig op vrijwel alle Unix/Linux-systemen.

  • Standaard toont head de eerste 10 regels van een bestand.
  • Je kunt het aantal regels aanpassen met de optie -n.
  • head wordt vaak gebruikt in combinatie met andere commando’s via pipes (|) om een deel van de output te inspecteren.
  • In de praktijk is het nuttig voor het snel bekijken van logbestanden of het controleren van data-bestanden.

Controleren of head aanwezig is

Het head-commando staat bijna altijd standaard op je systeem geïnstalleerd.

Wil je controleren of head aanwezig is, dan kun je de versie opvragen:

head --version
Voorbeeldoutput 
head (GNU coreutils) 9.1
Copyright (C) 2022 Free Software Foundation, Inc.
License GPLv3+: GNU GPL version 3 or later <https://gnu.org/licenses/gpl.html>.
This is free software: you are free to change and redistribute it.

⚙️ Installeren van head

Het commando head maakt deel uit van het pakket GNU coreutils.
Daarom is het op vrijwel alle Linux-distributies standaard geïnstalleerd, inclusief Debian en Ubuntu.

Installatie op Debian/Ubuntu: 

sudo apt update
sudo apt install coreutils

Voorbeeldoutput 
head (GNU coreutils) 8.30
Copyright (C) 2018 Free Software Foundation, Inc.
License GPLv3+: GNU GPL version 3 or later <https://gnu.org/licenses/gpl.html>.
This is free software: you are free to change and redistribute it.
There is NO WARRANTY, to the extent permitted by law.

Hieronder vind je enkele veelgebruikte combinaties van het head-commando:

  • head bestand.txt → Toon de eerste 10 regels van een bestand
Voorbeeld gebruik van head bestand.txt

Commando: 

head bestand.txt
Voorbeeldoutput: 
# Eerste 10 regels van bestand.txt worden weergegeven

  • head -n 20 bestand.txt → Toon de eerste 20 regels van een bestand

  • head -c 100 bestand.txt → Toon de eerste 100 bytes van een bestand

  • command | head → Bekijk de eerste regels van de uitvoer van een commando

  • -q → Toon meerdere bestanden zonder kopteksten
  • -v → Toon altijd kopteksten bij meerdere bestanden
  • -n +N → Begin vanaf regel N (samen met tail-achtige logica)

Het head-commando heeft zelf geen configuratie, maar je kunt aliassen maken voor standaardgedrag.

1. Per gebruiker instellen

Voeg dit toe aan ~/.bashrc: 

alias head10='head -n 10'
alias head20='head -n 20'

2. System-wide instellen

Plaats dezelfde alias in /etc/bash.bashrc of /etc/profile

Logging van het head-commando

Het head-commando schrijft zelf geen logbestanden weg.
Wil je gebruik van head monitoren, dan kan dat met auditd.

Voorbeeld auditd regel

sudo auditctl -w /usr/bin/head -p x -k head_monitor
  • -w /usr/bin/head → bewaak het bestand head
  • -p x → log bij uitvoeren
  • -k head_monitor → tag voor herkenning

Logs bekijken: 

ausearch -k head_monitor

Of rechtstreeks in: 

less /var/log/audit/audit.log

Coreutils en het head-commando

Het head-commando maakt deel uit van coreutils.
Je kunt head dus niet apart updaten, alleen het hele pakket. 

sudo apt update
sudo apt install --only-upgrade coreutils

Verwijderen van head

Het head-commando is een fundamenteel hulpmiddel in Linux.
Verwijderen kan scripts of workflows beïnvloeden.

Voorbeeld alias om head te blokkeren: 

alias head='echo "head is uitgeschakeld"'

Permissies aanpassen: 

sudo chmod 700 /usr/bin/head
(Alleen root kan het uitvoeren)

📖 Handleiding

De ingebouwde handleiding van Linux-commando’s is altijd beschikbaar via man.
Voor head:

man head
Voorbeeld 
HEAD(1)                     User Commands                     HEAD(1)

NAME
       head - output the first part of files

SYNOPSIS
       head [OPTION]... [FILE]...

DESCRIPTION
       Print the first 10 lines of each FILE to standard output by default.