📂 Het `ls` Commando in Linux¶

In deze handleiding leer je hoe je ls gebruikt op een Linux-systeem.

Het commando ls (afkorting van list) wordt gebruikt om bestanden en directories weer te geven.
Het is één van de meest gebruikte commando’s in de Linux-terminal en vormt de basis voor het verkennen van het bestandssysteem.

Achtergrondinformatie

Het commando ls is standaard aanwezig op vrijwel alle Unix/Linux-systemen.

Het toont de inhoud van een directory en kan bestanden sorteren, filteren en van extra informatie voorzien.
Het ondersteunt talloze opties, bijvoorbeeld om verborgen bestanden te zien, bestanden gesorteerd weer te geven of uitgebreide details te tonen.
In de praktijk gebruikt vrijwel elke Linux-gebruiker dit commando dagelijks om snel een overzicht te krijgen van bestanden en mappen.

ControlerenInstallerenCommando'sConfiguratie bestandenLogs bestandenUpdatenVerwijderenHandleiding

Controleren of `ls` aanwezig is¶

Het ls-commando is een van de meest gebruikte commando’s in Linux en staat bijna altijd standaard op je systeem geïnstalleerd.
Het maakt deel uit van het pakket GNU coreutils, dat basiscommando’s levert zoals cp, mv, rm, en cat.

Wil je controleren of ls aanwezig is, dan kun je de versie opvragen:

ls --version

Voorbeeldoutput

ls (GNU coreutils) 9.1
Copyright (C) 2022 Free Software Foundation, Inc.
License GPLv3+: GNU GPL version 3 or later <https://gnu.org/licenses/gpl.html>.
This is free software: you are free to change and redistribute it.

⚙️ Installeren van `ls`¶

Het commando ls maakt deel uit van het pakket GNU coreutils.
Dit pakket bevat de meest gebruikte basiscommando’s in Linux, zoals cp, mv, rm, en cat.

👉 Daarom is ls op vrijwel alle Linux-distributies standaard geïnstalleerd, inclusief Debian en Ubuntu.
Alleen in uitzonderlijke gevallen, zoals zeer minimale systemen of custom builds, moet je het handmatig installeren.

Installatie op Debian/Ubuntu:

sudo apt update
sudo apt install coreutils

Voorbeeldoutput

ls (GNU coreutils) 8.30
Copyright (C) 2018 Free Software Foundation, Inc.
License GPLv3+: GNU GPL version 3 or later <https://gnu.org/licenses/gpl.html>.
This is free software: you are free to change and redistribute it.
There is NO WARRANTY, to the extent permitted by law.

Hieronder vind je enkele veelgebruikte combinaties van het ls-commando:

Basis commando'sSorteren op grootte of typeTijd & versiesWeergave & layout

ls → Toont een overzicht van bestanden en directories in de huidige map

Voorbeeld gebruik van ls

Commando:

ls

Voorbeeldoutput:

Documenten  Downloads  Muziek  Afbeeldingen  script.sh

ls -1 → Toont elk bestand op één regel

Voorbeeld gebruik van ls -1

Commando:

ls -1

Voorbeeldoutput:

Documenten
Downloads
Muziek
Afbeeldingen
script.sh

ls -a → Toont ook verborgen bestanden (bestanden die beginnen met een .)

Voorbeeld gebruik van ls -a

Commando:

ls -a

Voorbeeldoutput:

.  ..  .bashrc  .profile  Documenten  Downloads

ls -l → Lange lijstweergave met extra informatie (rechten, eigenaar, grootte, datum)

Voorbeeld gebruik van ls -l

Commando:

ls -l

Voorbeeldoutput: text -rw-r--r-- 1 user user 1.1K bestand.txt drwxr-xr-x 2 user user 4.0K Documenten

ls -lh → Lange lijstweergave met leesbare bestandsgroottes

Voorbeeld gebruik van ls -lh

Commando:

ls -lh

Voorbeeldoutput:

-rw-r--r-- 1 user user 1.1K bestand.txt
drwxr-xr-x 2 user user 4.0K Documenten

ls -lhS → Sorteer bestanden op grootte (grootste eerst)

Voorbeeld gebruik van ls -lhS

Commando:

ls -lhS

Voorbeeldoutput:

video.mp4  bestand.txt  script.sh

ls -lhSr → Sorteer bestanden op grootte (kleinste eerst)

Voorbeeld gebruik van ls -lhSr

Commando:

ls -lhSr

Voorbeeldoutput:

script.sh  bestand.txt  video.mp4

ls -lha --group-directories-first → Toon alles, directories bovenaan

Voorbeeld gebruik van ls -lha --group-directories-first

Commando:

ls -lha --group-directories-first

Voorbeeldoutput:

Documenten/  Downloads/  Muziek/  bestand.txt

ls -F → Markeer bestandstype (/ map, * uitvoerbaar, @ symlink)

Voorbeeld gebruik van ls -F

Commando:

ls -F

Voorbeeldoutput:

script.sh*  Documenten/  link@

ls -lh --time=atime → Sorteer op laatste toegangstijd
Voorbeeld gebruik van ls -lh --time=atime

Commando:
```
ls -lh --time=atime
```
Voorbeeldoutput:
```
laatst_geopend.txt
```
ls -lh --time=ctime → Sorteer op inode/metadata wijziging
Voorbeeld gebruik van ls -lh --time=ctime

Commando:
```
ls -lh --time=ctime
```
Voorbeeldoutput:
```
rechten_gewijzigd.txt
```
ls -lh --time=birth → Toon aanmaakdatum (indien ondersteund)
Voorbeeld gebruik van ls -lh --time=birth

Commando:
```
ls -lh --time=birth
```
Voorbeeldoutput:
```
nieuw_bestand.txt
```
ls -lh --sort=extension → Sorteer bestanden op bestandsextensie
Voorbeeld gebruik van ls -lh --sort=extension

Commando:
```
ls -lh --sort=extension
```
Voorbeeldoutput:
```
file.c  file.h  file.py
```
ls -lh --sort=version → Sorteer bestanden met versienummers correct
Voorbeeld gebruik van ls -lh --sort=version

Commando:
```
ls -lh --sort=version
```
Voorbeeldoutput:
```
app_v1  app_v2  app_v10
```
ls -lh --reverse → Draai de sorteervolgorde om
Voorbeeld gebruik van ls -lh --reverse

Commando:
```
ls -lh --reverse
```
Voorbeeldoutput:
```
nieuw.txt … oud.txt
```

ls -lhR → Recursief alle bestanden in subdirectories weergeven
Voorbeeld gebruik van ls -lhR

Commando:
```
ls -lhR
```
Voorbeeldoutput:
```
Documenten/bestand1.txt  Documenten/submap/bestand2.txt
```
ls -1 → Eén bestand per regel
Voorbeeld gebruik van ls -1

Commando:
```
ls -1
```
Voorbeeldoutput:
```
bestand1
bestand2
bestand3
```
ls -m → Toon bestanden gescheiden door komma’s
Voorbeeld gebruik van ls -m

Commando:
```
ls -m
```
Voorbeeldoutput:
```
bestand1, bestand2, bestand3
```
ls -x → Toon bestanden in rijen i.p.v. kolommen
Voorbeeld gebruik van ls -x

Commando:
```
ls -x
```
Voorbeeldoutput:
```
bestand1  bestand2  bestand3 …
```

Het ls-commando kan worden aangepast per gebruiker of voor alle gebruikers. Hieronder een overzicht.

1. Per gebruiker instellen

Plaats instellingen in de shell-configuratie van je eigen account:

Bash: ~/.bashrc of ~/.bash_aliases
Zsh: ~/.zshrc
Fish: ~/.config/fish/config.fish

Voorbeelden:

# Alias voor ls met kleuren
alias ls='ls --color=auto'

# Kleuren aanpassen
export LS_COLORS='di=34:ex=32'

Voordelen: - Alleen van toepassing op deze gebruiker.
- Geen rootrechten nodig.
- Eenvoudig aan te passen zonder anderen te beïnvloeden.

2. System-wide instellen

Plaats instellingen in bestanden die door alle gebruikers worden geladen:

Bash: /etc/bash.bashrc of /etc/profile
Zsh: /etc/zsh/zshrc
Kleuren: /etc/DIR_COLORS

Voorbeeld /etc/bash.bashrc:

# Alias system-wide instellen
alias ls='ls --color=auto'

# Standaard kleuren voor alle gebruikers
export LS_COLORS='di=34:ex=32'

Voordelen: - Alle gebruikers op het systeem krijgen dezelfde instellingen.
- Handig voor servers of klasomgevingen.

Let op:
- Je hebt rootrechten nodig om deze bestanden aan te passen.
- Verkeerde instellingen kunnen de shell voor iedereen beïnvloeden.

Logging van het `ls`-commando¶

Het ls-commando schrijft zelf geen logbestanden weg. Het is een eenvoudig programma dat enkel de inhoud van een map toont.
Toch kun je het gebruik van ls indirect loggen met behulp van Linux-tools zoals auditd.

Geen standaard logbestanden¶

ls heeft geen ingebouwde logging.
Shells zoals Bash of Zsh houden een command history bij (~/.bash_history, ~/.zsh_history).
Deze geschiedenis is per gebruiker en kan eenvoudig verwijderd of aangepast worden.

Opmerking

Vertrouw niet alleen op shell history als je wilt weten of ls is uitgevoerd.

Logging met auditd¶

Met auditd (Linux Audit Framework) kun je bijhouden wanneer een bepaald commando wordt uitgevoerd.

Installatie op Ubuntu/Debian:

sudo apt install auditd audispd-plugins

Regel toevoegen voor ls:

sudo auditctl -w /bin/ls -p x -k ls_monitor

- -w /bin/ls → bewaak het bestand /bin/ls
- -p x → log bij execute (uitvoeren)
- -k ls_monitor → voeg een tag toe om de logs eenvoudig terug te vinden

Logs bekijken:

ausearch -k ls_monitor

Of rechtstreeks in het auditlog-bestand:

less /var/log/audit/audit.log

Conclusie¶

ls maakt geen eigen logbestanden aan.
Wil je weten of ls wordt uitgevoerd? Gebruik dan auditd.
Met auditregels kun je alle uitvoeringen van /bin/ls loggen in /var/log/audit/audit.log.

Coreutils en het `ls`-commando¶

Inleiding¶

Het ls-commando is geen los programma, maar onderdeel van het grotere coreutils-pakket.
Dit pakket bevat veel essentiële commando’s zoals ls, cp, mv, rm, en cat.
Daarom kun je ls niet apart updaten – je moet altijd coreutils in zijn geheel bijwerken.

Waarom coreutils?¶

Alle basiscommando’s zitten in hetzelfde pakket.
Updaten van alleen ls is onmogelijk.
Door coreutils bij te werken, blijven alle essentiële commando’s op hetzelfde versieniveau.

Belangrijk

Het verwijderen van ls of coreutils kan je systeem breken. Update in plaats daarvan het hele pakket.

Coreutils updaten op Ubuntu/Debian¶

Gebruik de volgende commando’s om coreutils veilig bij te werken:

sudo apt update
sudo apt install --only-upgrade coreutils

Beperkingen en Beveiliging van het `ls`-commando¶

Verwijderen van ls¶

Het ls-commando is een fundamenteel onderdeel van Linux/Unix-systemen.
Het verwijderen van ls kan scripts en systeemtools breken, daarom wordt het sterk afgeraden.

Beperk toegang tot `ls`¶

Methode 1: Alias gebruiken¶

sudo chmod 000 /bin/ls

alias ls='echo "ls is uitgeschakeld"'

Tip

Met een alias kun je gebruikers blokkeren zonder het systeem te breken.

Methode 2: Permissies aanpassen¶

sudo chmod 700 /bin/ls

- Alleen root kan het uitvoeren. - Andere gebruikers krijgen een toegangsweigering.

📖 Handleiding¶

De ingebouwde handleiding van Linux-commando’s is altijd beschikbaar via man (manual).
Voor ls kun je de handleiding openen met:

man ls

In deze handleiding vind je: - Een volledige lijst van alle opties - Beschrijvingen van gebruik en syntaxis - Extra voorbeelden en details die niet altijd in korte tutorials staan

👉 Handige sneltoetsen in man: - q → sluit de handleiding
- ↑ / ↓ → scroll omhoog/omlaag
- /zoekterm → zoek naar een woord in de tekst

Voorbeeld

LS(1)                      User Commands                     LS(1)

NAME
       ls - list directory contents

SYNOPSIS
       ls [OPTION]... [FILE]...

DESCRIPTION
       List information about the FILEs (the current directory by default).
       Sort entries alphabetically if none of -cftuvSUX nor --sort is specified.

📂 Het ls Commando in Linux¶

Controleren of ls aanwezig is¶

⚙️ Installeren van ls¶

Logging van het ls-commando¶

Geen standaard logbestanden¶

Logging met auditd¶

Conclusie¶

Coreutils en het ls-commando¶

Inleiding¶

Waarom coreutils?¶

Coreutils updaten op Ubuntu/Debian¶

Beperkingen en Beveiliging van het ls-commando¶

Verwijderen van ls¶

Beperk toegang tot ls¶

Methode 1: Alias gebruiken¶

Methode 2: Permissies aanpassen¶

📖 Handleiding¶

📂 Het `ls` Commando in Linux¶

Controleren of `ls` aanwezig is¶

⚙️ Installeren van `ls`¶

Logging van het `ls`-commando¶

Coreutils en het `ls`-commando¶

Beperkingen en Beveiliging van het `ls`-commando¶

Beperk toegang tot `ls`¶