Ga naar inhoud

🗂️ Hoofdstuk 11: Bestandssystemen & Mounts

In dit hoofdstuk leer je hoe je bestandssystemen kunt bekijken, mounten en beheren op Linux-systemen. We behandelen de belangrijkste commando’s, geven voorbeeldoutput en leggen uit hoe je resultaten interpreteert. Daarnaast krijg je installatie-, versie- en updatecommando’s (indien van toepassing).

🔹 mount

mount koppelt (mount) een bestandssysteem aan een directory in het Linux-bestandssysteem.

📥 Installatie / Update / Verwijderen

# Onderdeel van util-linux (meestal standaard aanwezig)
sudo apt install util-linux

# Updaten
sudo apt update && sudo apt upgrade util-linux

# Verwijderen (niet aanbevolen, bevat veel basis-tools)
sudo apt remove util-linux

# Controleer of geïnstalleerd
which mount
mount --version

▶️ Gebruik

mount
mount /dev/sdb1 /mnt/data

📊 Voorbeeldoutput

/dev/sda1 on / type ext4 (rw,relatime,errors=remount-ro)
/dev/sdb1 on /mnt/data type ext4 (rw,relatime)

Uitleg

  • /dev/sda1: het apparaat (disk/partitie).
  • on /: mountpunt in de directorystructuur.
  • type ext4: bestandssysteemtype.
  • rw: read-write rechten.

Sterke punten

  • Direct inzicht in gemounte systemen.
  • Essentieel voor storagebeheer.

Zwakke punten

  • Kan gevaarlijk zijn bij verkeerde mounts.
  • Vereist vaak rootrechten.

🔹 umount

umount ontkoppelt (unmount) een bestandssysteem.

▶️ Gebruik

sudo umount /mnt/data

Uitleg

  • Zorg dat geen processen het bestandssysteem gebruiken, anders faalt umount.
  • Gebruik lsof of fuser om actieve processen te vinden.

Sterke punten

  • Nodig voor veilig verwijderen van externe disks.

Zwakke punten

  • Faalt bij open bestanden → soms lastig te debuggen.

🔹 lsblk

lsblk toont een overzicht van alle blockdevices (schijven en partities).

📥 Installatie

sudo apt install util-linux
which lsblk
lsblk --version

▶️ Gebruik

lsblk
lsblk -f

📊 Voorbeeldoutput

NAME   MAJ:MIN RM  SIZE RO TYPE MOUNTPOINT
sda      8:0    0  100G  0 disk 
├─sda1   8:1    0   96G  0 part /
└─sda2   8:2    0    4G  0 part [SWAP]
sdb      8:16   1   32G  0 disk 
└─sdb1   8:17   1   32G  0 part /mnt/usb

Uitleg

  • NAME: apparaatnaam.
  • SIZE: grootte van disk/partitie.
  • TYPE: disk, partitie, LVM, enz.
  • MOUNTPOINT: waar gekoppeld.

Sterke punten

  • Duidelijk overzicht van devices en partities.
  • Handig voor troubleshooting.

Zwakke punten

  • Geen historische informatie (alleen live overzicht).

🔹 blkid

blkid toont UUID’s en bestandssysteemtypes van devices.

▶️ Gebruik

sudo blkid

📊 Voorbeeldoutput

/dev/sda1: UUID="abcd-1234" TYPE="ext4" PARTUUID="0001-01"
/dev/sda2: UUID="abcd-5678" TYPE="swap" PARTUUID="0001-02"

Uitleg

  • UUID: unieke identifier voor bestanden en fstab.
  • TYPE: type bestandssysteem.

Sterke punten

  • Belangrijk voor stabiele configuratie in /etc/fstab.

Zwakke punten

  • Alleen root kan alle info zien.

🔹 df -T

df toont diskgebruik per bestandssysteem. Met -T zie je ook het type.

▶️ Gebruik

df -hT

📊 Voorbeeldoutput

Filesystem     Type  Size  Used Avail Use% Mounted on
/dev/sda1      ext4   96G   20G   71G  22% /
/dev/sdb1      ext4   32G  5.0G   25G  17% /mnt/usb

Uitleg

  • Size: totale grootte.
  • Used/Avail: gebruikt en vrij.
  • Use%: percentage gebruik.
  • Type: bestandssysteem.

Sterke punten

  • Eenvoudig en informatief.

Zwakke punten

  • Geen I/O-statistieken, alleen capaciteit.

🔹 findmnt

findmnt toont hiërarchisch overzicht van gemounte bestandssystemen.

▶️ Gebruik

findmnt

📊 Voorbeeldoutput

TARGET    SOURCE    FSTYPE OPTIONS
/         /dev/sda1 ext4   rw,relatime,errors=remount-ro
/mnt/usb  /dev/sdb1 ext4   rw,relatime

Uitleg

  • TARGET: mountpunt.
  • SOURCE: device.
  • FSTYPE: bestandssysteemtype.
  • OPTIONS: mountopties.

Sterke punten

  • Zeer overzichtelijk, beter leesbaar dan mount.

Zwakke punten

  • Minder bekend → vaak niet standaard gebruikt door admins.