Ga naar inhoud

📦 Hoofdstuk 10: Compressie & Archivering

In dit hoofdstuk leer je hoe je bestanden en mappen kunt inpakken, uitpakken en comprimeren op Linux-systemen.
We behandelen de meest gebruikte tools, laten voorbeeldoutput zien, leggen uit hoe je de resultaten interpreteert en geven de sterke en zwakke punten.
Daarnaast krijg je installatie-, versiecontrole-, update- en verwijdercommando’s.

🔹 tar

tar (tape archive) bundelt meerdere bestanden/mappen in één archiefbestand. Vaak gecombineerd met compressietools zoals gzip, bzip2 of xz.

📥 Installatie / Update / Verwijderen

sudo apt install tar
sudo apt update && sudo apt upgrade tar
sudo apt remove tar
which tar
tar --version

▶️ Gebruik

# Archief maken
tar -cvf archief.tar bestanden/

# Archief uitpakken
tar -xvf archief.tar

# Archief maken met compressie (gzip)
tar -czvf archief.tar.gz bestanden/

# Archief uitpakken met decompressie
tar -xzvf archief.tar.gz

📊 Voorbeeldoutput

tar -cvf archief.tar bestand1.txt bestand2.txt
bestand1.txt
bestand2.txt

Uitleg

  • -c: create (nieuw archief maken)
  • -x: extract (uitpakken)
  • -v: verbose (toon bestanden)
  • -f: file (geef bestandsnaam op)
  • -z/j/J: compressie met gzip, bzip2 of xz

Sterke punten

  • Zeer flexibel (ondersteunt verschillende compressie-algoritmen).
  • Veel gebruikt op Linux.

Zwakke punten

  • Minder intuïtieve opties.
  • Kan groot worden zonder compressie.

🔹 gzip

gzip comprimeert bestanden met het GNU zip-algoritme. Vaak gebruikt in combinatie met tar.

📥 Installatie / Update / Verwijderen

sudo apt install gzip
sudo apt update && sudo apt upgrade gzip
sudo apt remove gzip
which gzip
gzip --version

▶️ Gebruik

gzip bestand.txt       # comprimeer → bestand.txt.gz
gunzip bestand.txt.gz  # decomprimeer

📊 Voorbeeldoutput

gzip bestand.txt
ls
bestand.txt.gz

Uitleg

  • gzip bestand → vervangt bestand door bestand.gz.
  • gunzip → haalt compressie weg.

Sterke punten

  • Snelle compressie/decompressie.
  • Breed ondersteund.

Zwakke punten

  • Werkt enkel op losse bestanden (voor meerdere → tar combineren).

🔹 bzip2

bzip2 comprimeert bestanden sterker dan gzip, maar trager.

📥 Installatie / Update / Verwijderen

sudo apt install bzip2
sudo apt update && sudo apt upgrade bzip2
sudo apt remove bzip2
which bzip2
bzip2 --version

▶️ Gebruik

bzip2 bestand.txt       # comprimeer → bestand.txt.bz2
bunzip2 bestand.txt.bz2 # decomprimeer

Sterke punten

  • Betere compressie dan gzip.
  • Geschikt voor grotere bestanden.

Zwakke punten

  • Langzamer dan gzip en xz.

🔹 xz

xz is een moderne compressietool met zeer hoge compressie.

📥 Installatie / Update / Verwijderen

sudo apt install xz-utils
sudo apt update && sudo apt upgrade xz-utils
sudo apt remove xz-utils
which xz
xz --version

▶️ Gebruik

xz bestand.txt       # comprimeer → bestand.txt.xz
unxz bestand.txt.xz  # decomprimeer

Sterke punten

  • Beste compressieratio.
  • Ideaal voor distributies en back-ups.

Zwakke punten

  • Trager bij compressie.
  • Hogere CPU-belasting.

🔹 zip & unzip

zip en unzip worden vooral gebruikt voor compatibiliteit met Windows.

📥 Installatie / Update / Verwijderen

sudo apt install zip unzip
sudo apt update && sudo apt upgrade zip unzip
sudo apt remove zip unzip
which zip unzip
zip --version
unzip -v

▶️ Gebruik

# Archief maken
zip archief.zip bestand1.txt bestand2.txt

# Archief uitpakken
unzip archief.zip

📊 Voorbeeldoutput

zip archief.zip bestand1.txt bestand2.txt
  adding: bestand1.txt (deflated 50%)
  adding: bestand2.txt (deflated 45%)

Sterke punten

  • Veel gebruikt, compatibel met Windows en macOS.
  • Eenvoudig in gebruik.

Zwakke punten

  • Minder efficiënt dan xz/bzip2.
  • Metadata kan beperkt zijn.