Ga naar inhoud

📖 Het less Commando in Linux

In deze handleiding leer je hoe je less gebruikt op een Linux-systeem.

Het commando less wordt gebruikt om bestanden pagina voor pagina te bekijken in de terminal.
Het is bijzonder handig voor grote bestanden, omdat je snel kunt scrollen, zoeken en navigeren zonder de hele inhoud in één keer te tonen.

Achtergrondinformatie

Het commando less is standaard aanwezig op vrijwel alle Unix/Linux-systemen.

  • Het biedt interactieve navigatie: omhoog, omlaag, springen naar een regel, en zoeken binnen bestanden.
  • In tegenstelling tot cat, toont less slechts een deel van de inhoud tegelijk, waardoor het geschikt is voor grote bestanden.
  • less ondersteunt talloze sneltoetsen en opties voor efficiënte bestandsweergave.
  • In de praktijk gebruiken bijna alle Linux-gebruikers less om logbestanden of lange tekstbestanden te bekijken.

Controleren of less aanwezig is

Het less-commando staat bijna altijd standaard op je systeem geïnstalleerd.

Wil je controleren of less aanwezig is, dan kun je de versie opvragen:

less --version
Voorbeeldoutput 
less 563 (POSIX regular expressions)
Copyright (C) 1984-2019 Mark Nudelman
License GPLv3+: GNU GPL version 3 or later <https://gnu.org/licenses/gpl.html>.
This is free software: you are free to change and redistribute it.

⚙️ Installeren van less

Het commando less is een los pakket en maakt geen onderdeel uit van GNU coreutils.
Daarom is het op sommige minimale of custom builds niet standaard geïnstalleerd.

Installatie op Debian/Ubuntu: 

sudo apt update
sudo apt install less

Voorbeeldoutput 
less 563 (POSIX regular expressions)
Copyright (C) 2019 Mark Nudelman
License GPLv3+: GNU GPL version 3 or later <https://gnu.org/licenses/gpl.html>.
This is free software: you are free to change and redistribute it.

Hieronder vind je enkele veelgebruikte combinaties van het less-commando:

  • less bestand.txt → Open een bestand in less
Voorbeeld gebruik van less bestand.txt

Commando: 

less bestand.txt
Voorbeeldoutput: 
# Bestand wordt interactief weergegeven pagina voor pagina

  • less +F bestand.txt → Volg een bestand realtime (zoals tail -f)

  • less +G bestand.txt → Open bestand direct aan het einde

  • less -N bestand.txt → Toon regelnummers tijdens het bladeren

  • /zoekterm → Zoek naar een term binnen het bestand

  • n → Ga naar het volgende zoekresultaat

  • N → Ga naar het vorige zoekresultaat

  • g → Ga naar het begin van het bestand

  • G → Ga naar het einde van het bestand

  • h → Toon helpscherm met alle sneltoetsen

Het less-commando heeft weinig configuratie, maar je kunt omgevingsvariabelen gebruiken om standaardopties in te stellen.

1. Per gebruiker instellen

Voeg in ~/.bashrc bijvoorbeeld toe: 

export LESS='-N -R'
- -N → toon regelnummers
- -R → behoud kleurcodes bij gesyntaxeerde output

2. System-wide instellen

Voeg dezelfde regel toe aan /etc/profile of /etc/bash.bashrc

Logging van het less-commando

Het less-commando schrijft zelf geen logbestanden weg.
Wil je gebruik van less monitoren, dan kan dat met auditd.

Voorbeeld auditd regel

sudo auditctl -w /usr/bin/less -p x -k less_monitor
  • -w /usr/bin/less → bewaak het bestand less
  • -p x → log bij uitvoeren
  • -k less_monitor → tag voor herkenning

Logs bekijken: 

ausearch -k less_monitor

Of rechtstreeks in: 

less /var/log/audit/audit.log

Updaten van less

Het less-commando update je via de package manager van je distributie.

Voorbeeld (Debian/Ubuntu): 

sudo apt update
sudo apt install --only-upgrade less

Verwijderen van less

Het less-commando kan verwijderd worden als je het niet meer nodig hebt, maar het is een belangrijk hulpmiddel voor het lezen van bestanden.

Voorbeeld (Debian/Ubuntu): 

sudo apt remove less

📖 Handleiding

De ingebouwde handleiding van Linux-commando’s is altijd beschikbaar via man.
Voor less:

man less
Voorbeeld 
LESS(1)                     User Commands                     LESS(1)

NAME
       less - view file contents interactively page by page

SYNOPSIS
       less [options] file...

DESCRIPTION
       View the content of a file or output interactively with navigation, search, and paging.