Ga naar inhoud

📊 Het top Commando in Linux

In deze handleiding leer je hoe je top gebruikt op een Linux-systeem.

Het commando top wordt gebruikt om real-time informatie te tonen over processen, CPU-gebruik, geheugenverbruik en systeembelasting.
Het is een van de meest gebruikte tools voor systeembeheer en prestatie-analyse.

Achtergrondinformatie

Het commando top is standaard aanwezig op de meeste Linux-systemen.

  • Het toont processen in real-time en werkt de informatie periodiek bij.
  • Je kunt processen sorteren, filteren en beëindigen vanuit dezelfde interface.
  • top is zeer handig voor troubleshooting bij hoge CPU- of geheugenbelasting.

Controleren of top aanwezig is

Controleer met dit commando of top aanwezig is en de versie kunt opvragen:

top -v
Voorbeeldoutput 
procps-ng version 3.3.17

⚙️ Installeren van top

Het commando top maakt deel uit van het pakket procps of procps-ng, afhankelijk van de distributie.
Op de meeste systemen is dit pakket standaard aanwezig.

Installatie op Debian/Ubuntu: 

sudo apt update
sudo apt install procps

Voorbeeldoutput 
top - 22:15:03 up  2:31,  1 user,  load average: 0.10, 0.25, 0.30
Tasks: 198 total,   1 running, 197 sleeping,   0 stopped,   0 zombie
%Cpu(s):  2.0 us,  1.0 sy,  0.0 ni, 96.5 id,  0.5 wa,  0.0 hi,  0.0 si,  0.0 st
MiB Mem :   7982.1 total,   2012.3 free,   2510.7 used,   3459.1 buff/cache

Hieronder vind je enkele veelgebruikte voorbeelden van top:

  • top → Start top in real-time
Voorbeeld 

top
Output (fragment): 
top - 22:15:03 up  2:31,  1 user,  load average: 0.10, 0.25, 0.30
Tasks: 198 total,   1 running, 197 sleeping,   0 stopped,   0 zombie

  • top -n 1 → Laat slechts één update zien en sluit daarna af

  • top -u gebruiker → Toon processen van een specifieke gebruiker

  • top -p PID → Toon alleen informatie van een specifiek proces

  • top -o %MEM → Sorteer standaard op geheugenverbruik

Tijdens het draaien van top kun je toetsen gebruiken:

  • P → sorteer op CPU-gebruik
  • M → sorteer op geheugenverbruik
  • k → kill een proces (na PID invoeren)
  • q → sluit top af
  • h → help-scherm tonen

top kan ingesteld worden via een gebruikersconfiguratiebestand:

  • ~/.toprc → persoonlijke instellingen zoals sorteeropties en layout
Voorbeeld

Stel in dat top altijd op geheugen sorteert: 

RCfile for "top with windows"          # versie 3.3.17
Id: 0, Name: Default, Mode_altscr=0, ...
Sort field: M

Het top-commando schrijft zelf geen logbestanden weg.
Als je procesinformatie wilt loggen, kun je de uitvoer wegschrijven naar een bestand:

top -b -n 1 > top_output.txt
  • -b → batch mode (niet-interactief)
  • -n 1 → voer slechts één update uit

Updaten van top

Het top-commando maakt deel uit van procps of procps-ng.
Update het pakket via:

sudo apt update
sudo apt install --only-upgrade procps

Verwijderen van top

Het verwijderen van top is meestal niet nodig, maar kan technisch wel:

sudo apt remove procps

⚠️ Hiermee verwijder je ook andere hulpprogramma’s zoals ps, free, en uptime.
Dit kan je systeembeheer aanzienlijk bemoeilijken.

📖 Handleiding

Voor meer informatie gebruik je:

man top
Voorbeeld 
TOP(1)                        User Commands                       TOP(1)

NAME
       top - display Linux processes

SYNOPSIS
       top [options]

DESCRIPTION
       The top program provides a dynamic real-time view of a running system.