Ga naar inhoud

Linux Gebruikersbeheer – Volledig Naslagwerk

Deze handleiding behandelt alle belangrijke commando’s voor gebruikers- en groepsbeheer op Linux. Voor elk commando geven we:

  • Beschrijving (met één steekwoord voor makkelijk zoeken)
  • Opties
  • Praktisch voorbeeld
  • Verwachte output

Alles is MkDocs-vriendelijk geformatteerd.

🔹 adduser

Beschrijving (gebruiker toevoegen): - Gebruiksvriendelijk commando (Debian/Ubuntu) om gebruikers toe te voegen. - Interactief: vraagt om wachtwoord en gegevens.

Syntax: 

sudo adduser [OPTIES] LOGIN

Opties: - --home DIR : specificeer home-directory. - --shell SHELL : login shell instellen. - --ingroup GROEP : primaire groep instellen. - --disabled-password : maak gebruiker zonder wachtwoord. - --system : systeemaccount aanmaken.

Voorbeeld: 

sudo adduser jan

Verwachte output: 

Adding user `jan' ...
Adding new group `jan' (1001) ...
Adding new user `jan' (1001) with group `jan' ...
Creating home directory `/home/jan' ...
Copying files from `/etc/skel' ...
New password: 
Retype new password: 
passwd: password updated successfully
Changing the user information for jan
Enter the new value, or press ENTER for the default
    Full Name []: Jan Jansen
    Room Number []: 101
    Work Phone []: 0101234567
    Home Phone []: 0612345678
    Other []:
Is the information correct? [Y/n]

🔹 useradd

Beschrijving (gebruiker toevoegen): - Low-level commando (shadow-utils). - Niet-interactief, alle opties moeten worden meegegeven.

Syntax: 

sudo useradd [OPTIES] LOGIN

Veelgebruikte opties: - -m : maak home-directory. - -s SHELL : login shell instellen. - -c COMMENT : volledige naam of commentaar. - -G GROEPEN : voeg toe aan secundaire groepen. - -e DATUM : stel vervaldatum in.

Voorbeeld: 

sudo useradd -m -s /bin/bash -c "Piet Peters" piet

Verwachte output: 

# geen directe output bij succes.
# controleren met:
id piet


uid=1002(piet) gid=1002(piet) groups=1002(piet)

🔹 passwd

Beschrijving (wachtwoord beheren): - Wachtwoorden instellen en beheren.

Syntax: 

sudo passwd [OPTIES] LOGIN

Opties: - -l : account vergrendelen. - -u : account ontgrendelen. - -d : wachtwoord verwijderen. - -e : wachtwoord laten verlopen (reset bij volgende login). - -S : status tonen.

Voorbeeld: 

sudo passwd piet

Verwachte output: 

New password: 
Retype new password: 
passwd: password updated successfully

Voorbeeld status: 

sudo passwd -S piet
Output: 
piet P 08/24/2025 0 99999 7 -1 (Password set, SHA512 crypt.)

🔹 usermod

Beschrijving (gebruiker wijzigen): - Wijzig eigenschappen van een bestaande gebruiker.

Syntax: 

sudo usermod [OPTIES] LOGIN

Opties: - -aG GROEPEN : voeg toe aan extra groepen. - -s SHELL : wijzig login-shell. - -d DIR -m : verplaats home-directory. - -L : lock account. - -U : unlock account.

Voorbeeld: 

sudo usermod -aG sudo,docker piet

Controle output: 

groups piet

piet : piet sudo docker

🔹 userdel

Beschrijving (gebruiker verwijderen): - Verwijder een gebruiker.

Syntax: 

sudo userdel [OPTIES] LOGIN

Opties: - -r : verwijder ook home-directory. - -f : forceer verwijderen.

Voorbeeld: 

sudo userdel -r piet

Verwachte output: 

# geen output bij succes. Controleren met:
id piet
id: ‘piet’: no such user

🔹 chage

Beschrijving (wachtwoordbeleid): - Stel wachtwoord- en accountbeleid in.

Syntax: 

sudo chage [OPTIES] LOGIN

Opties: - -M DAGEN : maximum geldigheidsduur wachtwoord. - -W DAGEN : waarschuwing vooraf. - -E DATUM : account laten vervallen. - -l : toon huidige instellingen.

Voorbeeld: 

sudo chage -M 90 -W 7 -E 2025-12-31 jan

Controle output: 

sudo chage -l jan

Last password change                                    : Aug 24, 2025
Password expires                                        : Nov 22, 2025
Password inactive                                       : never
Account expires                                         : Dec 31, 2025
Minimum number of days between password change          : 0
Maximum number of days between password change          : 90
Number of days of warning before password expires       : 7

🔹 chsh

Beschrijving (shell wijzigen): - Login-shell aanpassen.

Voorbeeld: 

sudo chsh -s /bin/zsh jan

Controle: 

grep jan /etc/passwd
Output: 
jan:x:1001:1001:Jan Jansen:/home/jan:/bin/zsh

🔹 id

Beschrijving (gebruiker info): - Toon UID, GID en groepen van gebruiker.

Voorbeeld: 

id jan

Output: 

uid=1001(jan) gid=1001(jan) groups=1001(jan),27(sudo),999(docker)

🔹 groups

Beschrijving (groep info): - Toon groepslidmaatschappen.

Voorbeeld: 

groups jan

Output: 

jan : jan sudo docker

🔹 lastlog

Beschrijving (laatste login): - Toon laatste login per gebruiker.

Voorbeeld: 

lastlog -u jan

Output: 

Username         Port     From             Latest
jan              pts/0    192.168.1.10     Sun Aug 24 10:14:30 +0200 2025

✅ Samenvatting

  • Elk commando is hier los behandeld.
  • Beschrijving bevat nu een steekwoord voor snel zoeken.
  • Voor elke optie zijn voorbeelden toegevoegd.
  • Bijna overal staat ook een voorbeeld van output.
  • Dit bestand kan direct gebruikt worden in een MkDocs-documentatieproject.