📁 Bestandssysteem Linux / Ubuntu¶

Dit document geeft een uitgebreide uitleg over het bestandssysteem: standaardmappen, kritieke bestanden, best practices en handige commando’s.

[HTML]: Hyper Text Markup Language [W3C]: World Wide Web Consortium

1. Overzicht van het bestandssysteem¶

Linux gebruikt een hiërarchisch systeem met root /. Hieronder de belangrijkste mappen:

Mappenstructuur

Overzicht van Linux systeemmappen¶

Hieronder een overzicht van de belangrijkste directories in Linux, inclusief voorbeelden en wie er toegang heeft.

Map	Functie	Voorbeeld	Gebruikerstoegang
`/`	Root directory, startpunt van alle bestanden	`/bin`, `/etc`, `/home`	alle gebruikers (read), root (write)
`/bin`	Essentiële binaire bestanden (commando’s) voor alle gebruikers	`/bin/ls`, `/bin/cp`	alle gebruikers (execute), root (wijzigen)
`/sbin`	Systeembinaire bestanden (beheercommando’s)	`/sbin/reboot`, `/sbin/fsck`	root (execute & wijzigen), gebruikers meestal alleen read
`/boot`	Kernel, initramfs, bootloader bestanden	`/boot/vmlinuz`, `/boot/grub`	root (write), gebruikers meestal read
`/dev`	Apparaatbestanden zoals disks, USB’s, terminals	`/dev/sda`, `/dev/tty`	root voor beheer, gebruikers soms beperkt via rechten/groups
`/etc`	Configuratiebestanden van systeem en applicaties	`/etc/passwd`, `/etc/ssh/sshd_config`	root (write), alle gebruikers vaak read-only
`/home`	Home directories van gebruikers	`/home/user/`	eigenaar (full), andere gebruikers geen toegang
`/root`	Home directory van de root-gebruiker	`/root/.bashrc`	alleen root
`/lib`	Essentiële libraries voor binaries	`/lib/libc.so.6`	root (write), gebruikers read
`/media`	Automount punt voor externe media (USB, CD)	`/media/usb`, `/media/cdrom`	alle gebruikers (toegang afhankelijk van mount-rechten)
`/mnt`	Tijdelijk mounten van schijven	`/mnt/data`	root voor mounten, daarna afhankelijk van permissies
`/opt`	Optionele software pakketten	`/opt/google/chrome/`	root (beheer), gebruikers (read/execute)
`/proc`	Virtueel bestandssysteem met process info	`/proc/cpuinfo`, `/proc/1234/`	alle gebruikers (read), root kan meer schrijven
`/run`	Tijdelijke runtime bestanden (PID files, sockets)	`/run/sshd.pid`	root (volledig), gebruikers meestal beperkt
`/srv`	Data voor services (web, FTP, databases)	`/srv/www/`, `/srv/ftp/`	root (beheer), servicespecifieke gebruikers
`/tmp`	Tijdelijke bestanden	`/tmp/testfile.txt`	alle gebruikers (read/write), wordt vaak geleegd bij reboot
`/usr`	Gebruikerssoftware, libraries en documentatie	`/usr/bin/python3`, `/usr/share/doc/`	root (beheer), alle gebruikers read/execute
`/var`	Variabele data zoals logs, spool, databases	`/var/log/syslog`, `/var/spool/mail/`	root (beheer), sommige servicespecifieke gebruikers

Waarschuwing

Pas nooit zomaar bestanden aan in /bin, /sbin, /lib of /boot.
Een fout hier kan je systeem onbruikbaar maken.

2. 🔹 `/boot` directory¶

Bevat kernel (vmlinuz), initramfs en GRUB configuratie.

Handige commando’s

ls /boot                   # Bekijk bestanden
df -h /boot                # Controleer vrije ruimte
sudo update-grub           # Update GRUB configuratie
sudo apt autoremove --purge # Oude kernels verwijderen

3. 👨‍💻 Best practices voor beheerders¶

Beheertips

Gebruik sudo alleen waar nodig.

Maak altijd backups van /etc, /home, /var, /srv.
Werk met symbolic links om beheer eenvoudiger te maken.

Voorbeeld symlink

ln -s /var/www/html /home/user/web

4. ⚡ Handige commando’s¶

Navigatie & infoBestanden beherenZoeken & monitoren

ls -la        # Toon bestanden (ook verborgen)
pwd           # Toon huidige pad
stat bestand  # Eigenschappen van bestand

cp bron doel  # Kopiëren
mv bron doel  # Verplaatsen
rm bestand    # Verwijderen
mkdir map     # Nieuwe map maken

find / -name bestand   # Zoeken
locate bestand         # Snel zoeken
df -h                  # Schijfruimte
du -sh /var/*          # Grootte per map

5. 🎯 Tips & Tricks¶

Extra tools

tree → visuele mappenstructuur

tree -L 2 /

ncdu → interactieve schijfruimte-analyse

ncdu /

Backup tip

tar -czvf backup-home.tar.gz /home

Let op met rm -rf

Controleer altijd pad en inhoud voordat je dit uitvoert.

✅ Samenvatting¶

/boot, /bin, /sbin, /lib = kritiek, nooit zomaar aanpassen.
/etc, /home, /var = focus voor beheer en backups.
Tools als tree, ncdu en tar maken beheer veiliger en overzichtelijker.